De reacties op het hoofdlijnenakkoord vliegen ons om de oren; blijdschap, verdriet, hoop, teleurstelling, trots, woede… alles komt voorbij. Als KIN zijn we opgelucht om te horen dat het klimaatbeleid niet volledig door de shredder gaat, zoals aanvankelijk door PVV-leider Geert Wilders in zijn verkiezingsprogramma voorgesteld. Maar we zien ook dat met de voorgestelde maatregelen systeemverandering niet dichterbij komt.
Een integrale visie ontbreekt
Het woord systeemverandering (of systeemtransitie) komt niet voor in het akkoord. Het hoofdlijnenakkoord is duidelijk gericht op instandhouding van het bestaande systeem, terwijl we weten dat ons systeem op basis van uitputting van grondstoffen, natuur, en biodiversiteit onhoudbaar is, en nu al op allerlei vlakken tegen z’n grenzen aan loopt. Om naar een duurzame samenleving toe te werken, is een integrale aanpak essentieel. Anders zullen er als gevolg van het (tijdelijk) oplossen van het ene probleem, steeds andere (nieuwe) problemen op blijven duiken.
Illustratief voor het hoofdlijnenakkoord is de tegenstrijdigheid van de genoemde maatregelen, net als het ontbreken van samenhang tussen klimaat, zorg, landinrichting, energie, landbouw en economie. Klimaatdoelstellingen worden niet gehaald door gaswinning op de Noordzee te stimuleren, diesel te subsidiëren of de snelheid naar 130 km/u te verhogen. De aangedragen “oplossing” voor het mestprobleem — het vragen van uitzonderingen op (Brusselse) regelgeving — biedt geen uitweg voor onze slechte bodem– en waterkwaliteit, en de verdere achteruitgang van onze biodiversiteit. Het terugdringen van internationalisering en bezuinigingen op wetenschap, onderwijs, EU-contributie en ontwikkelingshulp zijn niet de antwoorden op grensoverschrijdende uitdagingen. Kwesties omtrent veiligheid, klimaatveranderingen en pandemieën vereisen nieuwe en integrale kennis. Zonder systeemvisie blijven we dweilen met de kraan open en schuiven we onze problemen door naar volgende generaties.
Het KIN blijft werken aan systeemverandering
Er zijn systemische oplossingen nodig. En het goede nieuws is dat die ook beschikbaar zijn. Het is mogelijk om preventief kosten te besparen door te investeren in natuur- en waterkwaliteit. De Nederlandse voedselketen kan oplossingen bieden voor de biodiversiteit, waterkwaliteit (schoon drinkwater) en klimaatadaptatie. En de energietransitie en biodiversiteit kunnen juist heel goed hand-in-hand gaan.
Het KIN blijft zich de komende jaren focussen op klimaat, wetenschap, samenwerking én systeemtransitie. Uit dit hoofdlijnenakkoord blijkt dan ook vooral dat het KIN en waar wij voor staan harder nodig is dan ooit voor het opdoen en samenbrengen van kennis ten behoeve van een integrale en rechtvaardige transitie naar een duurzamere wereld. We zullen ons daar dan ook grenze(n)loos voor blijven inzetten!
Wat kun je zelf doen?
Meer dan ooit moeten we proberen klimaatgerelateerde kennis vanuit de wetenschap bruikbaar en werkzaam te maken in onze samenleving. Dat kan op professioneel en wetenschappelijk vlak door je aan te sluiten bij de werkgroepen, netwerken en programma’s van het KIN. Maar ook op persoonlijk niveau zijn er genoeg manieren om bij te dragen, zoals het verkleinen van je CO2 voetafdruk.
Verder lezen, naast links die al genoemd zijn in de tekst
- Publicatie van Kabinetsformatie 2023 met downloadlink naar hoofdlijnenakkoord
- Artikel van NWO over de Kenniscoalitie reactie
- Artikel van het WNF/WWF over hoe je groen kunt stemmen voor de Europese verkiezingen
- De reactie van Natuur & Milieu
- De reactie van ING-economen op het akkoord
- Analyse van het financieel dagblad
- Artikel van de Correspondent over de landbouw, waarin wordt beargumenteerd waarom het akkoord alleen de grote agro industrie steunt
- Artikel van de Correspondent, waarin wordt uitgelegd waarin dit hoofdlijnenakkoord de huizencrisis niet oplost